Esansiyel yağ nedir, ne işe yarar? Aromaterapi ve esansiyel yağlar ile doğadan güç alıyoruz!
Stres, kaygı, uykusuzluk… Modern hayatın üzerimizden bir türlü atamadığımız gerginliği. Bırakalım doğanın şifa dolu aromaları hepsini unuttursun. Esansiyel yağlar ile zihinsel ve fiziksel yorgunluğunu üzerinden atabilir, kuş tüyü kadar hafif hissedebilirsin. Esansiyel yağlar, binlerce yıldır köklü medeniyetler tarafından terapi amaçlı kullanılmış bitkisel içerikler. Özellikle vücudu rahatlatmaya, gerginliği azaltmaya ve morali yükseltmeye yardımcı olmaları ile biliniyorlar. Gül ve lavanta gibi pek çok sevilen bitkinin esans yağlarından hem cilde hem zihne iyi gelen özellikleriyle faydalanabiliyoruz. Bu yazımızda esansiyel yağlar ve muazzam özellikleri hakkında bilmen gereken her şeyi senin için derledik.
En baştan başlayalım: Esansiyel yağ nedir?
Aslında esans yağları, bitkilerin çevreye uyum sağlamak ve kendilerini korumak için ürettikleri kimyasal bileşiklerdir. Uçucu yağlar olarak da bilinirler. Bitkilerin polen taşıyıcı böcekleri çekmelerini sağlarken onları zararlı bakteri, mantar ve böceklere karşı korurlar. Bitkilerin bu eşsiz mekanizması elbette insanların gözünden kaçmamış. 4000 yıl öncesinde dahi aromatik bitkilerin yağlarının damıtıldığını ve türlü uygulamalarda kullanıldığını görüyoruz. Antik Mısır’dan Avustralya'ya, Mezopotamya’dan Doğu Asya’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyada esans yağlarının köklü bir tarihi var. Antik Mısır’ın görkemli mezarlarını frankincence, sedir ve mür yağları süslüyor. Özellikle Hindistan’ın Ayurveda tıbbında esans yağlarının yeri oldukça önemli. Kimi zaman aroma lambasına, kimi zaman da sıcacık buhar banyosuna birkaç damla esans yağı ekleyerek bu zengin antik geleneği modern hayatına taşıyabilirsin.Peki, esansiyel yağlar nasıl elde edilir?
Esansiyel yağlar yaygın olarak iki teknik ile elde ediliyor: Buhar damıtması ve soğuk sıkma. Buhar damıtması, esans yağlarının uçuculuk yani çabuk buharlaşma özelliğinden faydalanan bir ayrıştırma yöntemi. Bu yöntemde yağı çıkarılacak bitki, bir kazan içerisinde su buharı ile ısıtılıyor. Isınan yağlar gaz haline geçerek yükseliyor ve bir boru yardımıyla soğutucu bölmeden geçiriliyor. Soğutucu bölmeden geçerken yoğuşan ve sıvı hale geçen su buharı ile uçucu yağ karışımı bir tanka aktarılıyor. Tank içerisinde su daha yoğun olduğu için dibe çöküyor. Suyun üzerinde biriken esansiyel yağ ise şişelenmek üzere toplanıyor.
Soğuk sıkma ise turunçgillere has bir yöntem. Bu meyvelerin esans yağları kabuklarında bulunuyor. Hani limon ya da portakal rendelerken kabuktan eline bir sıvı bulaşır ya? İşte bu sıvı esans yağı! Turunçgillerden elde edilen aromatik yağlar, genellikle kabuk kısmı sıkılarak ya da delinerek çıkartılıyor. Isı kullanılmaması nedeniyle bu ürünler geldikleri bitki ile birebir aynı kimyasal yapı ve kokuya sahipler. Güçlü ve tanıdık kokular için turunçgil aromalarını tercih edebilirsin.
Esansiyel yağların faydaları nedir?
Esansiyel yağlar oldukça karmaşık bir kimyasal yapıya sahip. Her bitki farklı miktarlarda farklı bileşen içeriyor. Hepsinin kendine has bir terapötik özelliğinin olması da işte bu nedenden kaynaklanıyor. Örneğin lavanta esans yağının yüksek ester içeriği uyumaya yardımcı olmasını sağlıyor.Bazı popüler yağlar ve özellikleri:
Biberiye: Kan dolaşımını hızlandırma ve solunum rahatsızlıklarını hafifletmede etkilidir. Ciltte yağlanma ve akneyi azaltmada faydalıdır. Özellikle saçlara ve kafa derisine iyi gelir. Uyandırıcı ve hafızayı uyaran bir aroması vardır. Ayrıca iyi bir masaj yağıdır. Biberiye ile doğal cilt ve saç bakımı yazımızı okumaya ne dersin? Çay ağacı: Akne ve yağlanmanın önlenmesi ve iyileştirilmesinde kullanılan bir içeriktir. Kaşıntılı bölgeleri rahatlatmaya yarar. Vücudun iltihaplı bölgeleri temizlemesi ve tedavi etmesini destekleyici özellik gösterir. Lavanta: Endişe ve uykusuzluğun giderilmesinde en etkili aromalar arasında yer alır. Vücudu dinlendirmek, baş ağrısı ve dönmesini gidermek için önerilir. Kaşıntılı cilt rahatsızlıklarına ve akneye iyi gelir. Antibakteriyel bir esans yağıdır. Limon: Mat ve yağlı cildi canlandırır. Solunum yolu rahatsızlıkları için rahatlatıcıdır. Nasırlaşmış cilt ve iltihaplı bölgelerde iyileştirici etkiler gösterir. Cildi güneş ışığına hassas hale getirdiği için gece kullanılması önerilir. Limonotu: Ağrılı, yorgun beden için rahatlatıcıdır. Fiziksel ve zihinsel açıdan dinginleştirici ve uyandırıcı bir aromaya sahiptir. Odaklanma becerisini destekler. Ortam kokusu olarak sindirime yardımcı bir aroma yayar. Akneli cilt için faydalıdır. Cildi güneş ışığına hassas hale getirdiği için gece kullanılması önerilir. Nane: Serinletici, uyanıklık ve tazelik veren bir aromadır. Baş ağrısı ile bedensel ağrıların giderilmesi ve vücudun enerji kazanması üzerinde etkilidir. Solunum ve sindirime yardımcıdır. Okaliptüs: Okaliptol içeriği sayesinde solunum yollarını rahatlatmada ve nefes açmada en etkili yağlar arasındadır. Eklem rahatsızlıkları ve ağrılarına iyi gelir. Solunum ve boşaltım yollarındaki enfeksiyonların yenilmesini destekler.
Aromaterapi nedir? Esansiyel yağlar ile aromaterapi nasıl yapılır?
Aromaterapi ya da klinik aromaterapi dediğimiz uygulama, vücutta terapötik etkiler yaratmak için esans yağlarının kontrollü kullanımıdır. Bitkilerin aromatik yağlarını kullanarak fiziksel, zihinsel ve duygusal sağlığına katkıda bulunabilirsin. Aromaterapide esansiyel yağlar daha çok kokuları nedeniyle kullanılır. Uçucu yağ ortama karıştıkça kendine has terapötik etkilerini göstermeye başlar. Ağrı, bulantı, gerginlik ve stres gibi semptomlar için esans yağlarının şifalı kokularından yararlanabilirsin.
Aromatik yağlardan faydalanabilmek için önerilerimiz:
- Ortam kokusu: 1-2 damla esansiyel yağı bir mendile damlatarak aromanın ortama dağılmasını sağlamak mümkün. Alternatif olarak 2-3 damla yağı aroma lambası, hava nemlendirici veya aroma difüzörüne ekleyerek ortama yayabilirsin.
- Buhar banyosu: Hem aromaterapi hem de gözeneklerin açılması için birebir. 2 litre sıcak suya 3-4 damla uçucu yağ eklemek yeterli. Ardından yüzün ile sıcak su kabı arasında 20-30 cm mesafe bırakarak kabın üzerine eğiliyorsun. Buharın kaçmaması için başının üzerine bir havlu geçirmek şart. Bu esnada havlunun kenarlarını kabı ve yüzünü çevreleyecek şekilde aşağı sarkıtmalısın. Sonrasında gözlerini kapatarak 5 dakika boyunca buhar banyosunun keyfini çıkarabilirsin.
- Nefes uygulaması: Sıcak suya 1-2 damla aromatik yağ ekle ve sıcak su kabını kaldırarak burnuna yaklaştır. Gözlerini kapatarak bir dakika boyunca yavaşça nefes alarak aromadan faydalanabilirsin.
- Parfüm: 10 damla esansiyel yağa 1 gram gliserin, 5 gram saf su ve dezenfekte etmek için 4 gram etanol ekle ve iyice karıştır. Ardından kokunun yerleşmesi için 1-2 gün bekle. Bu sayede kendine harika bir parfüm elde edebilirsin. Limon gibi daha güçlü bir aromaya sahip olan yağlar bu tarif için harika bir seçenek olabilir.
- Banyo: Küveti sıcak su ile doldur ve 4-5 damla esansiyel yağ ekleyip karıştır. Suya girmeden önce banyo suyunu 15-20 dakika beklet. Esans yağının boş küvete veya akan suya dökülmemesi gerek. Yoksa işlevini yitirerek hızlıca buharlaşır. Ayak banyosu için de sıcak suya 2-3 damla ekleyerek keyif yapabilirsin.
Esansiyel yağlar cilt bakımında nasıl güvenle kullanılır?
Uçucu yağların içerikleri oldukça yoğun ve güçlü. 10 ml gül esans yağı elde etmek için yaklaşık 20 kilogram gül yaprağı kullanıldığını biliyor muydun? Bu kadar yoğun bir içeriği seyreltmeden cildimize sürmek hem tahrişe hem de alerjik reaksiyonlara sebebiyet verebiliyor. Cildinin aromatik yağların zengin içeriğinden güvenle faydalanabilmesi için onları sabit yağlar ile birlikte seyrelterek kullanman gerekiyor. Argan, hint, keten, üzüm çekirdeği, jojoba, badem, zeytinyağı gibi gözenekleri tıkama riski düşük yağları taşıyıcı olarak kullanmak mümkün. Bu yağların raf ömrünün kısa olduğunu unutma. En iyisi küçük şişelerde alıp kısa zamanda tüketmek. 5 ml sabit yağa 1 damla esansiyel yağ formülü ile farklı karışımları cilt bakımında farklı amaçlarla kullanabilirsin.
