Güneş Koruyuculara Dair Her Şey
07 Mar 2024
0 yorum
Güneş Koruyucu ne zaman kullanılır? Koruma Faktörü SPF nedir ve ne anlama gelir? Peki ya PA nedir? Uygun güneş koruyucu nasıl seçilir?
Güneş iyiden iyiye kendini gösteriyor, ruhumuzu ısıtmak istercesine ışıl ışıl parlıyor. Hayata bakışımızı böylesine iyileştiren güneş cildimizi nasıl etkiliyor dersin? Güneş cildimize pek iyi gelmiyor maalesef. Güneş ışınları cildimize ultraviyole (UV) A ve B ışınları olarak ulaşırlar. Bu ışınlar cildimizde ne yazık ki birçok zararlı etkiye sahip. Peki bu ışınlar sadece yazın mı zararlı? Kesinlikle hayır! Korelilerin 4 mevsim güneş koruma kullanmasının ve güneş koruyucuları cilt bakım rutinindeki en önemli basamak olarak görmesinin çok geçerli bir nedeni var... Zararlı güneş ışınları cilt kanserinden cildin yaşlanmasına birçok olumsuzluktaki baş aktör! Ama doğru bir güneş korumayla bu etkileri bertaraf etmek ve güneşin tadını çıkarmak mümkün!
Batıda güneş koruyucuları ne yazık ki sadece yazın kullanılan ürünler gibi düşünüyoruz. Bahar ve kış aylarında da güneş koruyucu kullanma fikrine pek alışık değiliz. Oysa K-beauty'nin bize öğrettiği en önemli şeylerin başında kesinlikle zararlı güneş ışınlarından 4 mevsim korunmak geliyor! Yaz aylarında güneş ışınları daha kuvvetli ama bir güneş ışını 4 mevsimde de UV ışınları barındırıyor. Bu yüzden UV ışınlarından korunmaya her zaman ihtiyacımız var, sadece mevsime göre bu korunmayı nasıl sağlayacağımız değişebilir.
Peki neden UV ışınlarından bu kadar çekiniyoruz ve onlardan korunmaya bu kadar önem veriyoruz? UV ışınları cildimizdeki hücre DNA yapılarını bozuyor. Vücudumuz bu bozukluğu tamir etmeye çalışırken kırışıklıklara da sebep olan serbest radikaller üretiyor. UV ışınları diğer yandan cildimizin yapısını koruyan kollajen liflerine ve elastine de zarar vererek kırışıklık oluşumuna sebep oluyor. Ayrıca cilt kanserinin de bilinen en önemli nedenlerinden biri bu zararlı ışınlar.
Farklı dalga boylarındaki UV ışınları farklı zararlara neden olur:
-
-
UVA nedir? UVA ışınları uzun dalga boyuna sahip ve cildin derinliklerine işleyen ışınlardır. Cilt kanserlerine sebep olmalarının yanı sıra cildin kollajen yapısını bozarak yaşlanmayı da hızlandırıcı etkileri bulunuyor.
-
-
UVB nedir? UVB ışınları ise kısa dalga boyuna sahipler ve cildin daha çok yüzeysel kısımlarında etki gösteriyor. Cilt kanserlerinin temel sorumlusu oldukları gibi güneş yanıkları da onlardan soruluyor.
E haliyle ideal bir güneş koruyucu, hem UVA hem de UVB’den koruyan ‘’geniş spektrumlu güneş koruyucu’’ oluyor.
GÜNEŞ KREMLERİ NE İŞE YARIYOR? FİZİKSEL GÜNEŞ KORUYUCULAR & KİMYASAL GÜNEŞ KORUYUCULAR ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Güneş kremleri “fiziksel” ve “kimyasal” etkili olmak üzere ikiye ayrılırlar. Fiziksel etkili olanlar bir örtü gibi cildimizi sararken, kimyasal etkili olanlar cildin daha alt katmanlarında kimyasal süreçlerde koruyuculuk görevini üstleniyor.
Fiziksel güneş koruyucu
Mineral güneş koruyucular olarak da bilinen fiziksel güneş koruyucular, yansıtıcı bir kalkan ya da koruyucu bir zırh gibi düşünülebilir, tıpkı uzun elbise, şapka ve güneş gözlüğü gibi... Genellikle "titanium dioxide" (titanyum dioksit) ve "zinc oxide" (çinko oksit) gibi içeriklerle formüle edilirler ve çocuklar için uygundur. Cilt tarafından emilmeden bir tabaka oluştururlar ve zararlı güneş ışınlarının yansıtılmasına/bloklanmasına yardımcı olurlar.
Kimyasal güneş koruyucu
Kimyasal güneş koruyucular ise güneş ışınlarının zararlı etkilerini çeşitli içeriklerin yardımıyla bertaraf eder. Ancak burada süreç kimyasal şekilde gerçekleşir. Cilt tarafından emilen kimyasal güneş koruyucular güneş ışınlarının zararlı etkilerini absorbe eder. Fiziksel güneş koruyucuların aksine oldukça hafif yapıdalar, tıpkı jel nemlendiriciler gibi... Bu özelliklerinden dolayı daha sık tercih ediliyorlar. Ancak unutulmaması gereken bir nokta: Fiziksel olarak bir tabaka oluşturup güneş ışınlarını bloke etmediklerinden, öncelikle cilt tarafından absorbe edilmeleri beklenmeli. Yani kimyasal bir güneş koruyucu tercih edildiğinde uygulama sonrası güneşe çıkmadan önce 15 dakika kadar beklemek iyi bir fikir...
Bunun dışında hem fiziksel hem kimyasal korumayı bir arada sağlayan ürünler bulmak da mümkün.
SPF NEDİR? İDEAL SPF DEĞERİ NEDİR? SPF NASIL HESAPLANIR?
Peki güneş kremlerinin üzerinde gördüğümüz “SPF15”, “SPF30” gibi değerler ne anlama geliyor? SPF yani ‘’Sun Protection Factor’’ bir ürünün zararlı UVB ışınlarına karşı koruyucu etkinliğini ifade eder. Cildimiz güneş ışınlarıyla karşılaştığı ilk 10 dakika boyunca kendini güneş ışınlarının zararlı etkilerinden koruyabilir. Sonrası kızarıklık ve yanıklar…
Güneşe doğrudan maruz kalındığında ciltte kızarıklıkların oluşmaya başladığı süreyle güneş koruyucu ürün kullanıldığında kızarıklıkların oluşmaya başladığı "süre"lerinin karşılaştırılması sonucunda SPF değerine ulaşılır. Bunun yanında ürünün güneşten koruma "gücü" de SPF hesaplanmasına etki eder.
Kısaca özetlemek gerekirse, zamana göre hesaplama metodunda, cildin UVB ışınları nedeniyle 10 dakika içinde kızaracağı düşünülür. Faktör sayısı sana ekstra ne kadar süre koruma sağlayacağını gösterebilir. Örneğin SPF15 özellikte bir ürün sana korunmasız bir cilde göre 15 kat uzun süre koruma sağlayabilir, yani 15 x 10dakika = 150 dakika/2,5saat süren bir koruma etkisinden bahsedebiliriz.
SPF ifadesinin yanındaki değerin yüksek olması koruyucu etkinliğin de giderek arttığı anlamına geliyor. Ancak bunun da bir sınırı var. SPF 100 değerinden sonraki değerlere sahip ürünlerden bahsedemiyoruz. Günümüzde SPF50 değeri ideal değer olarak geçiyor ve yaklaşık % 98 oranında koruma sağlıyor. SPF15'in %93-97, SPF30'un %97 olduğu söylenebilir.
Tabii bu ölçümlerin hiçbiri mükemmel ve tam isabetli değil ama fikir vermesi açısından önemli. UVB ışınları yanık, kızarıklık gibi görünür etkilere sahip olduğundan korunup korunulmadığı kolayca anlaşılabilir. Ama bir de bahsettiğimiz UVA ışınları var ki, SPF bu ışınlara karşı bir koruma ifade etmez. UVA ışınlarının zararları gözle görülür değildir.
Genel olarak SPF etkisi ne kadar güçlü olursa olsun güneş koruyucunun gün içinde süre hesabına bakılmaksızın birkaç kez tazelenmesi tavsiye edilir. Cilt tarafından tamamıyla emilme, terleme vs gibi birçok etken %100 ideal korumanın önüne geçecektir.
Son olarak, güneş koruyucu özellikte birden fazla ürün kullanıyorsan koruma gücü hesaplamak biraz kafa karıştırabilir. Aslında her şey basit: En etkili güneş koruyucu ürün hangisi ise onun değeri sayılır. Yan SPF30 bir nemlendirici ve SPF15 bir BB krem kullandığında güneş koruyucu güç yine SPF30 olarak kabul edilir. SPF15+SPF30=SPF45 gibi bir hesaplama kullanılmaz.
BİR DE ‘PA’ VAR…
PA mı? O da ne? PA, Japonların geliştirdiği UVA koruyuculuğunu belirten bir tür oranlama şekli. SPF ile sadece yüzeysel UVB ışınlarından korunabilirsin. Ama asıl yaşlandırıcı etkilere sahip UVA ışınları için dikkate alman gereken değer "PA" olmalı! Bu oranlama sistemine göre kullanılan ürünün koruma derecesi ise şu şekilde ifade ediliyor:
PA+ Düşük seviyeli koruyuculuk
PA++ Orta seviyeli koruyuculuk
PA+++ Yüksek seviyeli koruyuculuk
Bir güneş koruyucu ararken hem SPF hem de PA değerini incelemek ve geniş spektrumlu, hem UVB hem UVA ışınlarından koruyucu ürünler seçmek idealdir.
GÜNEŞ KORUYUCU ETKİLİ ÜRÜNLERİ NASIL KULLANMALI?
Bazı nemlendirici kremler ya da BB, CC kremler de güneş koruyucu etkiye sahip. Peki, bu ürünler güneş koruyucu olarak ne kadar etkili? “Makyajımda kullandığım ürünlerin SPF değeri 50’ye ulaştıysa güneş kremine ihtiyaç yok mu?” diye sorulabilir. Açıkçası içinde bulunduğumuz mevsime ve ihtiyaca göre farklı cevaplar verebiliriz. Kış aylarında yeterli olan bir koruma yaz aylarında beklenen etkiyi veremeyebilir. SPF faktörü düşünülürken kullanılan ürün miktarı da önemli. Cildimize cömertçe sürdüğümüz ve gün içinde kolayca tazeleyebileceğimiz güçlü bir güneş kremi ile çok az miktarlarda uygulanan makyaj malzemeleri aynı etkiye sahip olmaz. Ancak belirli durumlarda, örneğin kış aylarında güneş koruyucu ihtiyacımız için BB kremimiz de yeterli olabilir.
Ayrıca Kore cilt bakım ürünlerini yakından takip edenler, K-Beauty güneş koruyucularının genellikle sadece "güneş koruyucu" olmadığını fark eder. Kore güneş koruyucuları genellikle cildi besleyici, nemlendirici birçok etkiyle daha donatılan cilt bakım ürünleridir. Ayrıca birçok cilt bakım ürününde de güneş koruyucu özellikler bulunabilmektedir. Güneşin zararlı etkilerinin çok iyi bilindiği ve cilt bakımında en önemli konuların başında güneşten korunmanın geldiği K-Beauty'de bu durum pek de şaşırtıcı değil. Özellikle kış aylarında güneş koruyucu kullanma alışkanlığı olmayan batı dünyasında, bu çok fonksiyonlu ürünler harika bir çözüm sunuyor. Böylece kış aylarında cilt bakım rutinine ekstra bir basamak daha eklemeye üşenenler için daha pratik bir yol bulmak mümkün. Kore cilt bakım ürünleri, güneş ışınlarından korunmamak ve hızlı yaşlanmak için pek bir bahane bırakmıyor.
Güneş koruyuculara dair her şeyi tek bir yazıya sığdırmak oldukça güç ama ana hatlarıyla bilinmesi gerekenleri anlatmaya çalıştık. Her ne kadar cildimiz üzerinde kötü etkileri olsa da güneş bizim yaşam kaynağımız. Gerekli önlemleri aldıktan sonra güneş ışınlarının tadını çıkarmak mümkün!
